ตรวจอาการเบื้องต้นด้วยตนเอง: หัดเยอรมัน (Rubella)

[siritidaphon]

ตรวจอาการเบื้องต้นด้วยตนเอง: หัดเยอรมัน (Rubella)

หัดเยอรมัน (Rubella) หรือที่บางคนเรียกว่า โรคเหือด หรือ โรคหัดสามวัน เป็นโรคไข้ออกผื่นที่เกิดจากการติดเชื้อ รูเบลลาไวรัส (Rubella virus) แม้ว่าอาการในเด็กทั่วไปมักไม่รุนแรง แต่ถือเป็นโรคที่มีความสำคัญอย่างยิ่งเนื่องจากอันตรายต่อ ทารกในครรภ์


สาเหตุและการติดต่อ
สาเหตุ: เกิดจากเชื้อ รูเบลลาไวรัส

การติดต่อ: ติดต่อได้ง่ายผ่าน ละอองฝอย จากการไอ จาม หรือหายใจรดกัน เชื้ออยู่ในสารคัดหลั่งจากระบบทางเดินหายใจของผู้ป่วย

ระยะแพร่เชื้อ: สามารถแพร่เชื้อได้ตั้งแต่ 7 วันก่อนมีผื่นขึ้น จนถึง 5-7 วันหลังผื่นขึ้น

อันตรายต่อครรภ์: สามารถติดต่อจากแม่ไปสู่ทารกในครรภ์ได้ ซึ่งเป็นภาวะที่อันตรายที่สุด


อาการที่สำคัญ

อาการของหัดเยอรมันมักไม่รุนแรง และประมาณ 25-50% ของผู้ติดเชื้ออาจไม่แสดงอาการเลย แต่ถ้ามีอาการจะใช้เวลาฟักตัวประมาณ 14-23 วัน:

•    ไข้ต่ำ: มักมีไข้ไม่สูง (ประมาณ $37.2 C- 37.8 C) คล้ายเป็นหวัด
•    ต่อมน้ำเหลืองโต: เป็นอาการที่สังเกตได้ชัด โดยเฉพาะบริเวณ หลังหู ท้ายทอย และ ลำคอ ต่อมน้ำเหลืองที่โตมักนิ่มและอยู่นานกว่าผื่น
•    ผื่นแดง: ผื่นสีชมพูอ่อน ๆ หรือแดงเล็กน้อย มักเริ่มขึ้นที่ ใบหน้า ก่อนจะลามไปที่ลำตัว แขน และขาอย่างรวดเร็ว ผื่นมักหายไปได้เองภายใน 3 วัน
•    อาการอื่น ๆ: ปวดศีรษะ เจ็บคอ ตาแดง ข้ออักเสบ หรือปวดข้อ (พบบ่อยในผู้ใหญ่ โดยเฉพาะผู้หญิง)


ภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงที่สุด

ภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายที่สุดคือ กลุ่มอาการหัดเยอรมันแต่กำเนิด (Congenital Rubella Syndrome - CRS) ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อหญิงตั้งครรภ์ติดเชื้อหัดเยอรมัน โดยเฉพาะในช่วง ไตรมาสแรก (3 เดือนแรก) ของการตั้งครรภ์ เชื้อไวรัสจะเข้าสู่ทารกและทำให้เกิดความผิดปกติรุนแรง เช่น:
•    ความบกพร่องทางการได้ยิน (หูหนวก)
•    ความผิดปกติของดวงตา (ต้อกระจก ต้อหิน)
•    ความผิดปกติของหัวใจแต่กำเนิด
•    ความบกพร่องทางสติปัญญา


การรักษาและการป้องกัน

•    การรักษา: เนื่องจากเป็นโรคที่เกิดจากเชื้อไวรัส จึงไม่มีการรักษาจำเพาะ การรักษาเป็นการ รักษาตามอาการ เช่น การพักผ่อน การดื่มน้ำ และการใช้ยาลดไข้
•    การป้องกัน: วิธีที่ดีที่สุดคือการสร้างภูมิคุ้มกันด้วย วัคซีนรวมหัด-คางทูม-หัดเยอรมัน (MMR)
o    เด็ก: ควรได้รับวัคซีนตามกำหนด (มักฉีดครั้งแรกที่อายุ 9-12 เดือน และเข็มกระตุ้นที่อายุ 4-6 ปี)
o    หญิงวัยเจริญพันธุ์: หากยังไม่เคยได้รับวัคซีน หรือไม่มีภูมิคุ้มกัน ควรฉีดวัคซีนป้องกันหัดเยอรมันก่อนวางแผนตั้งครรภ์ และควร หลีกเลี่ยงการตั้งครรภ์เป็นเวลาอย่างน้อย 1-3 เดือนหลังฉีดวัคซีน